دعاوی خانواده مجموع دعاوی است که در مورد ازدواج و زناشویی و موارد و مسایل حقوقی مرتبط با آن و همچنین موارد فسخ نکاح و طلاق و صدور گواهی عدم سازش و دعاوی که مرتبط با این موارد هستند .علاوه بر این موارد دعاوی دیگری از جمله اثبات نسب و زوجیت ، حجر ، قیمومیت و … را نیز شامل می‌شود .
دعاوی پرونده های حقوقی خانواده مجموع از دعاوی است که در موضوعات مربوط به بحث ازدواج و نکاح و زناشویی یا ناشی از آن و مسایل مرتبط با آن مانند مهریه و نفقه و حضانت و …. باشد. با توجه به اینکه وضعیت نکاح و مسائل حقوقی آن و اختلافاتی که میان زن و شوهر ایجاد می‌شود گاهی اوقات با مراجعه به مشاوره خانواده و یا وکیل به مصالحه و سازش ختم می‌شود اما در برخی موارد این اختلافات و نداشتن تفاهم به حدی است که امکان سازش وجود ندارد و تنها راه جدایی و متراکه می‌باشد و با مراجعه خود یا وکیل خانواده به دادگاه خانواده درخواست طلاق داده می‌شود و پس از بررسی گواهی عدم سازش و ارائه آن به دفاتر ازدواج و طلاق جدایی صورت می‌گیرد . که در این موارد لازم است که به وکیل دادگستری خانواده مراجعه شود تا حق و حقوقی که در ایجاد این علقه وجود دارد حفظ شود . لذا وکیل دعاوی خانوادگی باید اشراف به دعاوی خانواده داشته باشد تا بتواند نتیجه مثبتی از دعوی برای موکل داشته باشد .
در این مطلب می‌خواهیم در مورد مهریه و انواع آن که زوجین در هنگام ازدواج باید تعیین نمایند و از موارد اساسی نکاح می‌باشد توضیحاتی را ارایه می نماییم . زوجین ممکن است مهریه را به دو صورت ، عندالاستطاعه و یا عندالمطالبه تعیین نمایند و هر کدام از لحاظ حقوقی تفاوت‌هایی با هم دارند .که می بایست قبل از ازدواج لازم است با عنوان حقوقی آن و شرایط هر کدام بصورت دقیق آشنا شوند و از مشاوره حقوقی خانواده – مهریه و وکیل خانواده اطلاعاتی را کسب نمایند .
در صورتی که مهریه تعیینی زوجین ، عندالمطالبه باشد ،در اینصورت زوجه با جاری شدن صیغه نکاح مالک آن (مهریه )می شود و زوجه می‌تواند در هر زمانی درخواست مطالبه مهریه را از همسرش کند .لذا در صورتی که مهریه عندالمطالبه باشد و به تأیید و امضای زوج برسد زوج مکلف به پرداخت آن در هر زمان که زوجه آن را درخواست و مطالبه کند می‌باشد .
در صورتی که مهریه تعیینی عندالاستطاعه باشد در این صورت توان مالی و ملائت مرد جهت پرداخت آن شرط است یعنی در‌واقع زوجه زمانی می‌تواند درخواست مطالبه مهریه را از زوج کند که زوج توانایی و ملائت پرداخت مهریه را داشته باشد . که اثبات توان مالی پرداخت نیز با زوجه می‌باشد .
براساس قانون جدید خانواده که سقف مهریه را ۱۱۰ سکه قرار داده است مازاد ۱۱۰ سکه منوط به ملائت و دارایی زوج می‌باشد .با توجه به ماده ۳ قانون محکومیت های مالی و آرای وحدت رویه ، طرح دعوی اعسار برای پرداخت مهریه قبل از توقیف و ازداشت زوج یا بدهکار مالی وجود دارد که این ماده قانون و مصوبه باعث شد که بسیاری از افرادی که دارای محکومیت مالی بودند روانه زندان نشوند . و بتوانند به صورت اقساط بدهی خود از جمله مهریه را پرداخت کنند . که دادخواست اعسار خود دارای شرایطی است که لازم است آن را بدانند و یا از وکیل و مشاور حقوقی ، مشاوره گرفته شود چرا که رد دادخواست اعسار موجب حبس بدهکار مالی و بدهکار مهریه می‌شود .
در مورد شروط ضمن عقد ، امکان قراردادن شروطی در بحث مهریه برای طرفین در نکاح نامه وجود دارد که این شروط برای طرفین تعهد اور می‌باشد .
طلب مهریه از طلب‌های ممتاز به حساب می‌آید و زوجه را در زمره ی طلبکاران ویژه و ممتاز قرار می‌دهد . و در صورتی که زوج فوت نماید ، قبل از تقسیم ترکه نیز ابتدائا باید این بدهی پرداخت شود .
مهریه قابل بذل و بخشش از طرف زن می‌باشد که زوجه می‌تواند مهریه خود را به طور کامل یا بخشی از آن را به همسرش بذل نماید .
