دادگاه خانواده یکی از دادگاه های عمومی حقوقی می‌باشد که این دادگاه صلاحیت اختصاصی دارد برای رسیدگی به دعاوی خاص. در‌واقع یک سری از دعاوی حقوقی هستند که قانونگذار مرجعی با صلاحیت اختصاصی در نظر گرفته و آن هم به جهت حساسیتی که به پایگاه خانواده وجود دارد .
مطابق ماده واحده موضوع اختصاص دادن تعدادی از دادگاه های موضوع اصل ۲۱ قانون اساسی مصوب سال ۷۶ لااقل یک شعبه از شعب دادگاه
شرایط قاضی دادگاه خانواده که لازم است داشته باشد :
باید قضات دادگاه خانواده متاهل باشد و همچنین لااقل چهار سال سابقه قضایی داشته باشد و حتی المکان باید دارای یک نفر مشاور قضایی زن باشند .
حال آنچه که باید به آن پرداخت ، صلاحیت دادگاه خانواده است که در چه پرونده ها و دعاوی در صلاحیت دادگاه خانواده می‌باشد ؟ دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به دعاوی خاص را دارد که البته در خصوص خانواده می‌باشد که در ذیل عنوان خواهد شد .
* پرونده ها و دعاوی مربوط به نکاح دائم و نکاح موقت .دعاوی که در حوزه مربوط به اختلافات عقد نکاح و زوجیت بین دو طرف واقع شده خواه موقت باشد یا دایم .
*دعاوی و پرونده های مربوط و یا مرتبط طلاق ( انواع آن ) و همچنین موارد مربوط به فسخ نکاح ، بذل مدت در عقد نکاح موقت و انقضای مدت در نکاح و ازدواج موقت ( صیغه موقت)
*دعوی و اختلافات راجع به تمام موارد مربوط به مهریه و مطالبه مهریه و دعاوی مربوط و یا مرتبط با آن .
*دعاوی و اختلافات مربوط به جهیزیه ، استرداد جهیزیه ، اثبات و سایر موارد مربوط به جهیزیه
*دعاوی مربوط به اجرت المثل و نحله ایام زوجیت و میزان و مقدار آن .
*دعاوی مربوط به نفقه معوقه ونفقه جاریه و حال زوجه و اقربای واجب النفقه و همچنین تعیین میزان و مقدار آن .
*دعاوی مربوط به حضانت کودک و بررسی صلاحیت های مربوط به حضانت و ملاقات طفل و یا سلب حضانت
*کلیه دعاوی و یا اختلافات مربوط به نسب .
*دعاوی مربوط به نشوز و ناشزه بودن زن و اثبات یا رد آن و تمکین زوجه و عدم تمکین زوجه.
*دعاوی مربوط به نصب قیم و ناظر و ضم امین وعزل آن‌ها و شرایط آن‌ها
*حکم رشد برای افراد بالغی که مدعی رشد زودتر از ۱۸ سالگی هستند .
*دعاوی و پرونده های راجع به ازدواج مجدد زوج
*پرونده ها و دعاوی مربوط به شرایط ضمن عقد نکاح
اهدا جنین به زوجین نابارور
